ابطال وصيت نامه
وصيت، عملي حقوقي مي باشد كه به سبب آن، وصيت كننده به صورت مستقيم يا به واسطۀ ديگري در دارايي ها يا حقوق خود براي پس از مرگ تصرف مي كند. شايا ذكر مي باشد كه علاوه بر معلق بودن وصيت بر فوت و قابل رجوع بودن آن، وصيت رايگان است و نميتوان در آن شرط عوض كرد و به صورت معامله درآورد.
عناصر وصيت
1- موصي يا وصيت كننده
2- موصي له يا شخصي كه به نفع وي وصيت شده
3- موصي به يا چيزي كه به عنوان وصيت به آن مي پردازند
4- وصي يا كسي كه به وصيت عمل مي نمايد.
چند نكات در مورد وصيت نامه
موصي نمي تواند نسبت به همه دارايي هايش هر طور كه مايل است، وصيت كند. به عنوان مثال به برخي از وراث خود بيشتر از بقيه ببخشد يا يك يا چند تن از وراثش را از ارث محروم كند. وصيت متوفي فقط نسبت به يك سوم دارايي هاي او نافذ است و در صورت مخالفت ديگر ورثه با مفاد وصيت نامه، آثار حقوقي بر دو سوم باقي مانده مترتب نخواهد بود.
موصي به صورت قطع يقين بايد اهليت داشته و مجاز به تصرف در اموالش باشد.
وصيت كننده مي تواند از وصيت خود برگردد.
چنانچه موصي وصيت دومي بر وصيت اول خود صادر كند، وصيت دوم مورد قبول است و به اجرا در مي آيد.
به موجب ماده 836 قانون مدني، اگر فرد اقدام به خودكشي كند يا اعمالي كه موجب جراحت و از بين رفتن خود شود، انجام دهد و پس از آن وصيت كند، چنانچه فوت كند وصيت باطل مي شود و درصورتي كه زنده بماند وصيت او نافذ است.
موصي به بايستي ماليت و منفعت عقلايي، قابليت نقل و انتقال داشته و در ملكيت موصي بوده و نبايد متعلق به شخص ثالث باشد.
وصيت كردن بر مال نامشروع باطل است.
وصيت كردن بر چيزي كه بعدا موجود مي شود صحيح است. به بياني وصيت كردن بر حمل كه به تبع موجود مي گردد، صحيح است.
موصي تنها تا يك سوم تركه مي تواند وصيت كند و بيش از يك سوم آن در صورتي نافذ مي باشد كه به تاييد و تنفيذ ورثه برسد.
چنانچه وارثي بيش از يك سوم را تنفيذ نمايد، تنها نسبت به سهم وي نافذ است و چنانچه مال مشخصي را تقويم كرد و قيمت آن بيش از يك سوم باشد، مازاد آن متعلق به ورثه خواهد بود.
شايان ذكر مي باشد كه مقدار ثلث به اعتبار دارايي وصيت كننده در زمان فوت موصي مورد نظراست نه به اعتبار دارايي و مال در زمان وصيت.
دادگاه مي بايست موارد زير را در دعواي تنفيذ وصيتنامه احراز كند:
- عدم رجوع وصيت كننده از وصيت
- قبول موصي له- عدم بطلان وصيتنامه
- وجود شرايط قانوني صحت وصيتنامه
دعواي تنفيذ وصيتنامه از جانب موصي له يا نمايندگان قانوني او عليه وراث موصي مطرح مي شود و اين دعوا ترافعي بوده و بايستي به طرفيت تمامي ورثه اقامه گردد و اگر وصي نيز از سوي موصي تعيين شده باشد، بايستي او نيز طرف دعوا قرار گيرد.
شايان ذكر است كه دعواي تنفيذ وصيتنامه نياز به تقديم دادخواست حقوقي و تنفيذ آن از دادگاه دارد. بعد از طرح دعواي تنفيذ وصيتنامه عادي تمليكي به طرفيت ورثه و رسيدگي دادگاه و نهايتأ صدور حكم بر تنفيذ وصيت نامه عادي و قطعيت آن، حكم دادگاه اعلامي بوده و احتياجي به صدور اجراييه نيست و موصي له براي اجراي مفاد آن مي تواند از راه مراجع صالحه اقدام كند.
موارد ابطال وصيت نامه
مواردي كه در صورت عدم رعايت آن ها از جانب موصي يا نبود اين خصوصيات در موضوع وصيت، موجب بطلان وصيت نامه مي شوند عبارتند از:
1- عدم اهليت موصي
2- خودكشي موصي
3- رجوع موصي از وصيت
4- عدم پذيرش وصيت توسط موصي له
5- وصيت مازاد بر ثلث
6- وصيت به مال غير
7- نامشروع بودن جهت وصيت
خواهان دعواي ابطال وصيت حسب مورد امكان دارد همه يا برخي از وراث باشند كه دعوي را عليه موصي له مطرح مي كنند. خواهان بايستي مدارك و اسناد مبني بر باطل و بلا اثر بودن وصيت نامه نظير شهادت نامه، اقرارنامه، وصيت نامه دوم، حكم حجر موصي، نظريه پزشكي و... را ارائه كند.
دعواي مربوط به وصيت متوفي را حتي مي توان بعد از صدور گواهي انحصار وراثت و تصفيه ماترك و تا پيش از تقسيم تركه و يا بعد از آن مطرح كرد. اگر دعوي مذكور پيش از تقسيم تركه اقامه شود، رسيدگي به آن در صلاحيت دادگاه محلي بوده كه آخرين اقامتگاه متوفي در آنجا بوده است.
برچسب: ،