مطالب حقوقي

هبه و ابرا، اعمال حقوقي مستقلي هستند كه آثار متفاوتي از يكديگر دارند و به سبب كاربرد اين دو در بذل و بخشش، اشخاص به دلايل گوناگوني براي بخشش مهريه خود از آن استفاده مي كنند. ما در اين مقاله تفاوت هاي هبه و ابرا را بررسي خواهيم كرد.

تعريف هبه

هبه، يكي از انواع عقود در قانون مدني بوده كه در آن مالي با هدف بذل و بخشش به صورت رايگان و يا معوض به فرد ديگري واگذار مي شود. هبه در عرف جامعه به عنوان هديه شناخته مي شود و در قانون به فردي كه هديه مي دهد واهب و كسي كه هديه را مي پذيرد متهب و مالي كه به عنوان هديه داده مي شود عين موهوبه گفته مي شود.

هبه بلا عوض يا رايگان، عقدي مي باشد كه در آن بخشش مال بدون دريافت ثمن و به صورت رايگان انجام مي شود.

هبه معوض، عقدي بوده كه فرد در عوض دريافت مال يا منفعتي، عين معيني را به فردي هبه مي كند.

لازم به ذكر است، هبه اي كه به صورت بلاعوض صورت مي گيرد، در شرايطي مي توان آن را استرداد كرد، به شرطي كه اين حق را از خود ساقط نكرده باشد.

تعريف ابرا

ابرا از جمله ايقاعاتي است كه باعث سقوط تعهدات مي شود. ايقاع برخلاف عقد كه با اراده 2 يا چند نفر حاصل مي گردد، يك عمل حقوقي يكجانبه بوده و موجب تاثير گذاري در دين و يا قرارداد مي شود.

بر اساس ماده ۲۸۹ قانون مدني: «ابراء عبارت از اين است كه داين از حق خود به اختيار صرف‌نظر نمايد.»

بنابراين در ابرا فردي كه طلبكار است با بخشيدن طلب خود به مديون از حق خود به طور كامل مي گذرد. ابرا به دو صورت معوض و بلا عوض انجام مي شود. در ابرا معوض فرد طلب كار در ازاي دريافت مال و منفعتي، دين بدهكار را به وي مي بخشد.

در ابرا بلا عوض فرد طلبكار بدون دريافت مال و منفعتي از مديون دين وي را به او مي بخشد. در واقع در ابرا فرد از حق و حقوقات خود كه دين بدهكار است به كلي مي گذرد.

لازم به ذكر است كه چنانچه دين ابرا شود، امكان رجوع به آن وجود ندارد.

تفاوت هبه و ابرا مهريه

همان گونه كه ذكر شد، هبه عقدي است كه در آن فردي عين معيني را هديه مي دهد كه به قبض و اقباض واهب و متهب صورت مي پذيرد، اما ابرا يك عمل حقوقي يك جانبه بوده و نيازي به تنفيذ مديون براي قبض نيست.

يكي ديگر از تفاوت هاي هبه و ابرا مهريه، امكان رجوع به آن بعد از بذل است. چنانچه هبه بلا عوض باشد، رجوع به عين موهوبه امكان پذير است، به شرطي كه مال موهوبه منشا عيني داشته باشد. اما اگر هبه به صورت معوض صورت گيرد، رجوع به آن امكان پذير نيست، مگر در صورتي كه مال يا منفعت عوض به واهب انتقال نيابد.

در بذل مهريه از راه ابرا، رجوع امكان پذير نيست و اگر زن مهريه خود را ابرا كند، ديگر نمي تواند نسبت به آن رجوع كند، چراكه كه در ابرا، طلبكار از حق خود مي گذرد و ديگر نميتواند نسبت به حق خود رجوع كند.

رجوع مجدد به مهريه بعد از بخشش آن

بر طبق قوانين و آراي ديوان آلي كشور، چنانچه مهريه سكه طلا يا پول رايج باشد، به سبب آن كه منشا ديني دارد، بعد از بذل به صورت هبه به عنوان ابرا در نظر گرفته مي شود، چرا كه در هبه عين معيني به متهب بخشيده مي شود، اما پول و طلا به عنوان عين به شمار نمي روند، چون پرداخت آن بر ذمه مديون است بايد پرداخت شود. بنابراين بعد از بخشش آن به صورت هبه بلا عوض، اين بخشش زمره ابرا انجام مي شود و قابل رجوع نيست.

ليكن در صورتي كه مهريه عين معيني مثل ملك باشد و به شوهر هبه شده باشد، رجوع به آن امكان پذير است؛ چرا كه در هبه عين معين قابل رجوع است.

آيا ابرا مهريه قابل رجوع مي باشد؟

خير، بعد از ابرا مهريه امكان رجوع به آن وجود نداشته و كساني كه مهريه خود را به صورت ابرا بذل مي كنند، قادر نخواهند بود كه مجددا به آن رجوع كنند.