مطالب حقوقي

يكي از مراحلي روند قانوني دريافت ارث، پرداخت ماليات آن مي باشد. در اين مقاله به جزئيات مربوط به ماليات بر ارث و نكات قانوني آن خواهيم پرداخت.

ماليات بر ارث چيست؟

ماليات بر ارث حقي قانوني بوده كه دولت در ما ترك شخص متوفي داشته و وراث ملزم به پرداخت آن مي باشند. به بيان ديگر، ماليات بر ارث يكي از انواع ماليات هاي مستقيمي مي باشد كه دولت بر اساس قانون دريافت مي كند.

بنابراين چنانچه شخصي فوت كند و ورثه داشته باشد، وراث يا نماينده قانوني آن ها بايد نخست نسبت به اخذ انحصار وراثت اقدام كنند تا رسما به عنوان وراث متوفي مشخص شوند. همچنين وظيفه دارند طي مدت حداكثر 1 سال از تاريخ فوت به سازمان امور مالياتي محل سكونت متوفي مراجعه نمايند و در اظهارنامه اي كه فرم هاي مخصوص آن توسط سازمان امور مالياتي تهيه شده است، اطلاعات هويتي و مكاني متوفي و وراث در زمان فوت و اموال و بدهي ها، هزينه هاي كفن و دفن و واجبات مالي و عبادي و ديون محقق و مسلم متوفي مانند مهريه همسر را درج كنند.

پس از آن به اظهارنامه ها رسيدگي مي شود و بعد از ارزيابي اموال، نتيجه رسيدگي به وراث ابلاغ خواهد شد و هر كدام از وراث به نسبت سهم الارث خود ملزم به پرداخت ماليات متعلقه خواهند گرديد.

اموال مشمول ماليات بر ارث

مطابق قانون اموال مشمول ماليات بر ارث كه درنتيجه فوت فرد انتقال پيدا مي كند، به شرح زير است:

- سپرده‌هاي بانكي، اوراق مشاركت و ديگر اوراق بهادار به‌استثناء موارد مندرج در بند ۲ ماده قانون ماليات هاي مستقيم و سودهاي متعلق به آن‌ها و همچنين سود سهام و سهم‌ الشركه تا تاريخ ثبت انتقال به نام وراث و يا پرداخت و تحويل به آن‌ ها به نرخ 3 درصد؛

- سهام و سهم‌ الشركه و حق تقدم آن‌ها 1.5 برابر نرخ‌هاي مذكور در تبصره ۱ ماده ۱۴۳ و ماده ۱۴۳ مكرر قانون ماليات هاي مستقيم طبق مقررات مزبور در تاريخ ثبت انتقال به نام وراث؛

- حق الامتياز و ديگر اموال و حقوق مالي كه در بندهاي مذكور به آن‌ها تصريح نشده‌است؛

- انواع وسايل نقليه موتوري، زميني، دريايي و هوايي؛

- املاك و حق واگذاري محل يك و نيم برابر نرخ‌ هاي مذكور در ماده ۵۹ قانون ماليات‌ ها اموال و دارايي‌ هاي متعلق به متوفي ايراني كه در خارج از كشور قرار دارد.

اموال معاف از پرداخت ماليات

بعضي از اموال به جا مانده از شخص متوفي، مشمول ماليات بر ارث نيستند و از پرداخت ماليات معاف مي باشند. اين اموال شامل موارد زير هستند:

- وجوه بازنشستگي و وظيفه و پس‌ انداز خدمت و مزاياي پايان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخريد خدمت و مرخصي استحقاقي استفاده ‌نشده و بيمه‌هاي اجتماعي و همچنين وجوه پرداختي توسط مؤسسات بيمه يا بيمه‌گزار و يا كارفرما نظير انواع بيمه‌هاي عمر و زندگي، خسارت فوت و نيز ديه و نظاير آن‌ها حسب مورد كه يكجا و يا به‌ صورت مستمر به ورثه متوفي پرداخت خواهد شد.

- دارايي هايي كه براي سازمان‌ها، مؤسسات و نهادهاي مذكور در ماده ۲ قانون ماليات‌ها مورد وقف يا نذر يا حبس قرار گيرند. 

- وسايل خانه محل سكونت متوفي

- دارايي هايي كه جزء ماترك متوفي بوده و بر اساس قوانين يا احكام خاص، مالكيت آنها سلب و يا به طور بلاعوض در اختيار اشخاص موضوع ماده ۲ قانون ماليات‌ ها قرار گيرد.

تعيين نرخ ماليات بر اساس نسبت با متوفي

بر طبق قانون ماليات بر ارث بنا بر اينكه تركه متوفي چه مقدار باشد، مالياتي متفاوت در نظر مي گيرند. همچنين نرخ ماليات بر ارث، تابع نسبت وارث با متوفي مي باشد. پس هرچه نسبت وارث با متوفي نزديك‌ تر باشد، ماليات بر ارث كمتر خواهد بود و هر مقدار كه نسبت وارث با متوفي دورتر باشد، نرخ ماليات بر ارث بيشتر خواهد بود.

به صورت دقيق نرخ‌هاي اعلامي سازمان امور مالياتي براي وراث طبقه يك است و به ترتيب براي وراث طبقه دوم 2 برابر و براي وراث طبقه سوم به 4 برابر مي‌رسد. همچنين بايستي در نظر داشت كه چنانچه در هر طبقه حتي يك نفر ورثه در قيد حيات باشد، موجب مي‌شود كه هيچ ارثي به افراد طبقات ديگر تعلق نگيرد.