مطالب حقوقي

امروزه با گسترش ارتباطات و تحول سبك زندگي، ازدواج با افراد با مليت‌ هاي مختلف به امري عادي تبديل شده است. در ايران نيز مثل كشورهاي ديگر در مقايسه با گذشته آمار ازدواج با اتباع خارجي افزايش يافته است.

مسئول رسيدگي به ازدواج با اتباع خارجي

بر اساس قانون كشور ما، ازدواج با اتباع خارجي مستلزم كسب اجازه از دولت است. اجازه ازدواج مرد يا زن ايراني با اتباع خارجي توسط وزارت كشور صادر مي گردد.

بر طبق “دستورالعمل شماره /۵۲۶۸م پ مورخ ۲۳/۶/۷۰” ارسال شده به استانداري‌ هاي سراسر كشور، استانداري ‌ها مسئول رسيدگي به در خواست‌ هاي مرتبط با ثبت ازدواج افراد ايراني با اتباع خارجي و صدور پروانه ازدواج هستند.

شرايط ازدواج زن ايراني با مرد خارجي

ازدواج زن ايراني با يك مرد غير ايراني مانعي ندارد، ولي بر طبق قانون مدني جمهوري اسلامي ايران، يك زن مسلمان ايراني نمي تواند با يك مرد غير مسلمان ازدواج كند و دولت اجازه اين ازدواج را نمي دهد. همچنين، بر اساس ماده ۹۸۷ قانون مدني: « زن ايراني كه با تبعه خارجه مزاوجت مي‌نمايد به تابعيت ايراني خود باقي خواهد ماند مگر اينكه مطابق قانون مملكت زوج تابعيت شوهر به واسطه وقوع عقد ازدواج به زوجه تحميل شود ولي در هر صورت بعد از وفات شوهر و يا تفريق به صرف تقديم درخواست به وزارت امور خارجه به انضمام ورقه تصديق فوت شوهر و يا سند تفريق، تابعيت اصليه زن با جميع حقوق و امتيازات راجعه به آن مجدداً به او تعلق خواهد گرفت.»

تبصره ۱ (الحاقي ۱۳۶۱/۱۰/۸ و اصلاحي ۱۳۷۰/۸/۱۴) - هر گاه قانون تابعيت مملكت زوج زن را بين حفظ تابعيت اصلي و تابعيت زوج مخير بگذارد در اين مورد زن ايراني كه بخواهد تابعيت مملكت زوج را دارا شود و علل موجهي هم براي تقاضاي خود در دست داشته باشد، به شرط تقديم تقاضانامه كتبي به وزارت امور خارجه ممكن است با تقاضاي او موافقت گردد.

تبصره ۲ (الحاقي ۱۳۶۱/۱۰/۸ و اصلاحي ۱۳۷۰/۸/۱۴) - زن‌هاي ايراني كه بر اثر ازدواج تابعيت خارجي را تحصيل مي‌كنند حق داشتن اموال غيرمنقول را در صورتي كه موجب سلطه اقتصادي خارجي گردد، ندارند. تشخيص اين امر با كميسيوني متشكل از نمايندگان وزارتخانه‌هاي امور خارجه و كشور و اطلاعات است. مقررات ماده ۹۸۸ و تبصره آن در قسمت خروج ايرانياني كه تابعيت خود را ترك نموده‌اند شامل زنان مزبور نخواهد بود.

لازم به ذكر است كه يكي از شرايط و مراحل قانوني ازدواج با مرد غير ايراني اين مي باشد كه زن براي ازدواج خود بايد از دولت ايران اجازه بگيرد. مطابق ماده ۱۰۶۰ قانون مدني، چنانچه ازدواج يك زن ايراني با يك مرد از اتباع خارجي از نظر قانون مانعي نداشته باشد، موكول به اجازه مخصوص است.

براي رفع منع قانوني ازدواج با مرد غير مسلمان، او بايد مسلمان شود. پس، فقط زماني دولت ايران اجازه كتبي و پروانه ازدواج با يك مرد خارج را صادر مي كند كه زن ايراني قصد ازدواج با يك مرد مسلمان از اتباع خارجي را داشته باشد.

لزوم اجازه دولت براي ازدواج با اتباع بيگانه

اگر اجازه ازدواج از سوي دولت صادر نگردد، دفتر خانه‌ هاي ازدواج، اجازه ثبت اين ازدواج را نخواهند داشت. چنانچه يك زن ايراني بدون اخذ اجازه نامه دولت، با يك مرد از اتباع خارجي ازدواج كند، دولت ايران از او حمايت نخواهد كرد، ولي از نظر فقه، عقد ازدواج ميان اين زن و مرد باطل نيست.

تغيير تابعيت در ازدواج با مرد غير ايراني

اگر قانون تابعيت كشور مرد، زن ايراني را براي انتخاب تابعيت اصلي و تابعيت مرد آزاد بگذارد، در اين حالت در صورتي كه زن بخواهد تابعيت كشور مرد را داشته باشد و دلايل موجهي نيز براي اين كار داشته باشد، بايستي يك تقاضانامه كتبي به وزارت امور خارجه ايران بدهد تا با تقاضاي او موافقت شود. زنان ايراني كه بعد از ازدواج با يك مرد خارجي، تابعيت كشور همسر خود را قبول مي كنند، اگر تحت سلطه اقتصادي يك كشور خارجي باشند، مالكيتي بر اموال غيرمنقول خود نخواهند داشت.

مراحل ثبت ازدواج با مرد غير ايراني

• مراجعه زن و مرد به اداره كل امور اتباع و مهاجرين خارجي در استاني كه مدرك اقامتي مرد صادر گرديده است و تشكيل پرونده ازدواج؛

• بعد از بررسي پرونده، چنانچه مورد تاييد بود، استعلام‌ هاي لازم صورت خواهد گرفت؛

• چنانچه استعلام ‌هاي انجام شده مورد تاييد باشند، پروانه زناشويي صادر مي گرد؛

• زن و مرد مي بايست با در دست داشتن پروانه زناشويي به يكي از دفاتر ثبت اسناد رسمي براي صادر شدن سند رسمي ازدواج مراجعه كنند.

مدارك مورد نياز براي ازدواج با مرد غير ايراني

• ارائه گواهي به رسميت شناختن ازدواج زن و مرد از سفارت كشوري كه مرد تابعيت آن را دارد؛

• ارائه گواهي تجرد مرد از سفارت دولت مورد تابعيت او؛

• چنانچه مرد قبلا ازدواج كرده باشد، ارائه طلاق نامه اي كه به تاييد سفارت دولت مورد تابعيت مرد رسيده باشد؛• طلاق نامه زن در صورتي كه ازدواج قبلي داشته است؛

• گواهي مسلمان شدن مرد در صورتي كه زن مسلمان باشد؛

• اجازه پدر يا جد پدري دختر كه امضاء ولي توسط دفتر اسناد رسمي به تاييد رسيده باشد؛

• فتوكپي همه صفحات شناسنامه زن؛

• فتوكپي همه صفحات گذرنامه مرد.