مطالب حقوقي

يكي از مواردي كه در رابطه با نكاح، مطرح مي شود، ازدواج با اتباع بيگانه است؛ يعني اشخاصي كه تابعيت كشور ايران را ندارند و از نظر مذهب، قانون و فرهنگ با كشور ما، تفاوت دارند كه قانون گذار، فقط در شرايط خاصي، نكاح با تبعه خارجي را مجاز مي داند و مقررات آن را پيش بيني كرده است. ازدواج در همه كشورهاي جهان امري پسنديده بوده و بهترين راه براي تشكيل خانواده است. در قانون مدني ما نيز بخشي به اين موضوع مهم اختصاص يافته است.

ازدواج زن يا مرد ايراني با اتباع خارجي از موضوعاتي است كه در سال هاي اخير مورد توجه زيادي قرار گرفته است‌. براي اين مسئله هم مثل موضوعات ديگر در قانون كشور ما مقررات و شرايطي در نظر گرفته شده است. بر اساس آمار به دست آمده از سال ۱۳۹۲ تا به امروز، تعداد زيادي ازدواج با زن يا مرد غير ايراني در كشور ثبت شده است. ازدواج با زن غير ايراني و مراحل آن، قواعد و آداب مخصوص به خود را دارد. بر طبق قوانين كشور ما، ثبت ازدواج مرد ايراني با يك زن غير ايراني در شرايط خاص بايستي با اجازه دولت ثبت شود.

در بسياري از كشورها ازدواج و طلاق افراد جزو احوال شخصيه فرد به شمار مي رود. هر شخص با هر تابعيتي براي ثبت ازدواج تابع قوانين مقررات كشور خود است.

ازدواج مرد ايراني با زن غير ايراني

يك مرد ايراني مي تواند با زن از اتباع خارجي ازدواج كند و اغلب براي اين امر مانعي از سوي دولت وجود ندارد. بنابراين براي او ممنوعيتي ندارد و حتي مثل ازدواج زن ايراني با مرد خارجي يا تبعه كشور غير ايران احتياج به گرفتن اجازه نامه ويژه نيز ندارد. ولي لازم به ذكر است كه چنانچه يكي از مامورين دولتي بخواهد با يك زن غير ايراني ازدواج كند، بايستي شرايطي كه در ماده ۱۰۶۱ قانون مدني آورده شده است را رعايت نمايد. به موجب ماده ۱۰۶۱ قانون مدني: « دولت مي‌تواند ازدواج بعضي از مستخدمين و مامورين رسمي و محصلين دولتي را با زني كه تبعه خارجه باشد موكول به اجازه ‌مخصوص نمايد.»

بنابراين، بر اساس اين ماده، ازدواج مستخدمين و مامورين دولتي با زن غير ايراني وابسته به اخذ اجازه نامه مخصوص از دولت ايران است. چنانچه يك مامور ايراني بدون دريافت اجازه نامه با يك زن خارجي ازدواج كند، اين كار منجر به باطل شدن ازدواجش نمي شود، بلكه فرد متخلف ديگر نمي تواند به كار خود در نهاد دولتي مربوطه ادمه دهد. به عبارت ديگر، از كار خود اخراج خواهد شد.

مدارك مورد نياز براي ازدواج با زن اتباع خارجي

طبق اعلاميه وزارت امور خارجه، مدارك لازم براي ثبت كردن ازدواج يك مرد ايراني با زن از اتباع خارجي شامل موارد زير است:

• درخواست نامه ثبت ازدواج و كامل كردن آن توسط زن و مرد

• اصل شناسنامه عكس دار مرد

• اصل گذرنامه خارجي زن

• اصل گواهي بهداشتي زن و مرد كه نشان دهنده سلامت كامل زوجين و نداشتن بيماري هاي واگيردار كه مانع از ازدواج شود، باشد.

• گواهي مسلمان شدن زن، چنانچه زن غير ايراني مسلمان نبوده باشد.

• اصل گواهي ازدواج زن و مرد كه از طرف مراكز اسلامي مورد تاييد نمايندگي، صادر گرديده است.

• اصل گواهي ازدواج محلي زن و مرد كه از سوي مقامات ذي صلاح كشور صادر شده است.

• اصل گواهي تولد زن

• 3 قطعه عكس مرد

• شش قطعه عكس زن

• واريز هزينه مربوط به ثبت ازدواج بر طبق بخشنامه تعرفه كنسولي

آثار ازدواج مرد ايراني با زن غير ايراني

تابعيت زن خارجي پس ازدواج با مرد ايراني:

به موجب بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدني، هر زن تبعه خارجه كه شوهر ايراني اختيار كند، ايراني به شمار مي رود. توجه داشته باشيد، بر طبق ماده ۹۸۶ قانون مدني: « زن غير ايراني كه در نتيجه ازدواج ايراني مي‌شود مي‌توانند بعد از طلاق يا فوت شوهر ايراني به تابعيت اول خود رجوع نمايد مشروط بر‌ اينكه وزارت امور خارجه را كتبا مطلع كند ولي هر زن شوهر مرده كه از شوهر سابق خود اولاد دارد نمي‌تواند مادام كه اولاد او به سن ۱۸ سال تمام‌ نرسيده از اين حق استفاده كند و در هر حال زني كه مطابق اين ماده تبعه خارجه مي‌شود حق داشتن اموال غيرمنقوله نخواهد داشت مگر در حدودي كه ‌اين حق به اتباع خارجه داده شده باشد و هر گاه داراي اموال غيرمنقول بيش از آنچه كه براي اتباع خارجه داشتن آن جايز است بوده يا بعدا ‌به ارث اموال غيرمنقولي بيش از آن حد به او برسد بايد در ظرف يك سال از تاريخ خروج از تابعيت ايران يا دارا شدن ملك در مورد ارث مقدار مازاد را به نحوي از انحاء به اتباع ايران منتقل كند والا اموال مزبور با نظارت مدعي‌العموم محل به فروش رسيده و پس از وضع مخارج فروش قيمت به آن‌ها داده ‌خواهد شد.»

اگر اموال غيرمنقول زن غير ايراني از ميزان مشخص شده بيشتر باشد‌ يا بعد از ازدواج، اموال زن از ميزان مشخص شده براي اتباع خارجي بيشتر شود، بايستي در مدت 1 سال از زمان ترك تابعيت ايراني، مقدار اضافي را به اتباع ايراني منتقل كند. در غير اينصورت اموال مشخص شده با نظارت دادستان به فروش مي رسد.

شرايط تابعيت فرزندان نتيجه ازدواج با زن غير ايراني

در رابطه با فرزنداني كه از ازدواج با زن غير ايراني متولد مي شوند، قواعد و قوانين سخت گيرانه اي وجود ندارد و فقط در ازدواج زن ايراني با مرد اتباع خارجي، فرزندان آنان براي اخذ تابعيت كشور ايران بايد تا 18 سالگي خود صبر كنند. فرزنداني كه حاصل ازدواج مرد ايراني با زن غير ايراني هستند، ايراني به شمار مي روند و تابعيت مادر در تابعيت فرزندان هيچ تاثيري ندارد.